Carlien Schafthuizen voor &C tijdschrift, Augustus 2020

Je partner heeft buiten de pot gepiest, en dat is mooi kut. Maar je relatie met één werp in de kliko gooien? Dat is een ander verhaal (hoi Monique). Hoe pak je de draad weer op als je partner is vreemd gegaan? En hoe doe je dat in godsnaam, je partner vergeven? 

In de prullenbak 

Velen van ons moesten een paar keer knipperen toen de relatie tussen Monique en André weer met volle moed werd voortgezet na zijn avontuur met Bridget. Werd de moeder van zijn kind eerst snoeihard aan de kant gezet, inmiddels lijkt alles weer koek en ei. En daar vinden we – vrouwen onder elkaar –  wat van. Reacties als ‘doe het niet meid!’ en ‘waar is je zelfrespect?’ vlogen als een tsunami aan woorden over Moniques Instagram-account. Minder recent is het debacle van Hillary Clinton, die in 1992 in een publiek interview vertelde, nadat Bill Clinton een scheve schaats had gereden: ’I’m sitting here because I love him, and I respect him, and I honor what he’s been through and what we’ve been through together.’ Ze kon rekenen op een flinke bak stront. Als je partner vreemdgaat, is er volgens de omgeving vaak maar één optie: run, forest, run. Vroeger bleef je koste wat kost bij elkaar, op scheiden lag een taboe. Ja, zelfs als er buiten de relationele sferen werd gesnuffeld. Daar wist de omgeving soms ook van, maar dat was nog altijd beter dan alleen door het leven gaan. De scháámte.

Tegenwoordig wordt je voor gek verklaard als je bij je partner blijft die is vreemdgegaan. Een dronken zoen in de après-ski bar zien we misschien nog door de vergevingsgezinde vingers, maar een hardcore affaire is een ander verhaal. Als iemand je belazerd, dan dump je degene. Einde verhaal, einde relatie. Maar misschien wil je dat wel niet. Omdat je samen kinderen hebt, omdat verhuizen een financiële strop betekent, of omdat je simpelweg niet wil scheiden omdat de liefde nog onverminderd sterk is. Want zo slecht was jullie relatie toch niet, of had je nu echt een bord voor je kop? 

Heb je te maken (gehad) met ontrouw?

Ik heb mijn eigen ervaring als EFT-relatietherapeut en de ervaring van andere stellen die dit pad hebben bewandeld verwerkt in een online programma: ‘Verder na ontrouw’; herstel in 16 weken van ontrouw en leg een nieuwe basis voor je relatie. Kijk op Relatieverbeteren.nl voor meer informatie en de preview.

Anoek Gerlings, relatietherapeut en psycholoog

Mensen zoals jij en ik 

Soms weet iemand dondersgoed waarom er naast de pot is gepiest. Een gebrek aan waardering, liefde en bevestiging kan een reden zijn waarom iemand er niet voor kiest om weg te lopen als er geflirt wordt, maar op avances ingaat. Soms zijn er ook behoeftes binnen de relatie die niet uitgesproken kunnen worden, en daardoor onvervuld blijven. Tot iemand het pad kruist die wél aan deze behoeften kan voldoen. Volgens Esther Perel, relatietherapeut en schrijver van het boek Liefde in verhouding: een nieuw perspectief op ontrouw heeft vreemdgaan vaak niet zo veel te maken met je partner, maar een ongelukkig gevoel in jezelf en de persoon die je bent geworden. Een gevoel van vrijheid, spanning en opwinding ervaren in een tijd waar we ons eigen geluk vooropstellen, is soms reden genoeg om over de scheef te gaan. En daar hoeft iemand geen egocentrische narcist voor te zijn. Relatietherapeut Nynke Nijman in haar boek De Relatie-APK: ‘Er zijn inderdaad wel vreemdgangers die egocentrisch en narcistisch zijn, maar het gros is zoals jij en ik. En voor de meesten van hen geldt dat ze jarenlang trouw zijn geweest en nooit gedacht hadden dat ze vreemd zouden gaan, totdat ze zich in die situatie bevinden.’ Dat een relatie per definitie waardeloos is als er wordt vreemdgegaan, is volgens Nijman ook een misvatting. ‘We willen vaak geloven dat vreemdgaan iets over je zegt als persoon, of over je relatie, maar dat hoeft lang niet altijd zo te zijn.’ En dat is moeilijk te verkroppen als je hart uit je lijf is getrokken en het gapende gat in je ego ettert. Want als er niet altijd een duidelijk reden is voor ontrouw, waarom doet het dan toch zo takkeveel pijn als je partner vreemdgaat? 

Gekrenkt 

‘In een wereld waarin we ons zo snel onbeduidend kunnen voelen – waarin we ontslagen worden, afgedankt, ge-ghost, ontvriend – is uitverkoren worden belangrijker dan ooit’, zo vertelt Perel tijdens een TED-talk. Die dronken tongzoen of dat potje seksen na een avond stappen, daar komen we misschien nog wel uit met een stevig gesprek. Maar een affaire waarbij gegeten, gedronken, gepraat, gelachen, gehuild en de liefde bedreven wordt? Dat haalt in één klap de zekerheid onder je voeten vandaan, net als het vertrouwen in je partner. Dat vertrouwen meer inhoudt dan alleen monogamie, zien we door alle emoties over het hoofd. Want die zijn er in de eerste fase na de ontdekking volop. Relatietherapeut Anoek Gerlings noemt dit ook wel de crisisfase, waarin er vooral ruimte en begrip moet zijn voor verdriet dat is aangedaan. Het boetekleed komt uit de kast en de aanstichter van het leed mag – nee moet – zijn verantwoordelijkheid nemen. ‘Een oprechte ‘sorry’ is daarbij wel op zijn plek, en een spijtbetuiging ook. Als de diepste wonden zijn gelikt, is het tijd om met elkaar in gesprek te gaan over wat er is gebeurd en wat het met je heeft gedaan. En niet alleen wat de situatie bij jou teweeg heeft gebracht, maar ook bij je partner’. Nijman: ‘Je moet in staat zijn om afstand te nemen van dat enorme gekwetste ego en het stukje vreemdgaan buiten de relatie te kunnen plaatsen. Dat dwingt je opnieuw naar de relatie te kijken en behoeften en gevoelens in kaart te brengen. Zijn er behoeften waar binnen de relatie niet aan voldaan kan worden? Voelen jullie je nog wel verbonden met elkaar? Wat heeft de relatie nodig als jullie besluiten om verder met elkaar te gaan? Kortom: het is tijd om jullie relatie opnieuw vorm te geven. Soms blijkt dat een affaire the easy way out was om uit een relatie te stappen die toch al niet meer goed was. Maar bij sommige stellen is een vorm van escalatie nodig om dingen in beweging te krijgen, en om te laten voelen dat ze belangrijk voor elkaar zijn. Ze zien ineens dat ze zich niet bewust waren van wat ze wél hadden.’

Samen de berg op

Dat wil natuurlijk niet zeggen dat ontrouw een gedegen wapen is om iedere relatie uit het slop te trekken. Integendeel, vreemdgaan laat een spoor van verdriet achter dat je niet zomaar uitwist, en jullie zullen allebei je best moeten doen om de relatie een kans te geven als dat het doel is. De vreemdgaande partner zal door het stof moeten bijten en begrip moeten tonen voor de emoties van de gekwetste partij. Niet door wat je niet doet (‘ik ga toch niet meer vreemd’) maar juist door dingen te doen die laten zien dat de ander belangrijk voor je is. En dan hebben we het niet over iedere week een verse bos rozen op tafel, maar vooral door te praten én te luisteren naar elkaars gevoel. Gerlings: ‘Uiteindelijk moet je samen de berg beklimmen. Al gaat dat wel wat makkelijk als je partner net wat harder werkt door de steentjes voor je voeten weg te vegen.’ Door even niet naar de kroeg te gaan, of door ‘s avonds het werk thuis voort te zetten in plaats van op kantoor, wordt je over de boomstronken geholpen. En dan nog zullen er obstakels zijn onderweg, als het verdriet bijvoorbeeld na een jaar terugkomt. De kans is groot dat je de takken onderweg soms toch nog met een hoop geweld in zijn of haar gezicht wil zwiepen, maar dat is uiteindelijk niet hoe je boven komt. Door na een lange periode en veel gesprekken nog steeds iedere dag als Sherlock de berichten in zijn of haar telefoon te checken, kom je geen stap verder. Je hoeft het voorval niet te vergeten, maar uiteindelijk moet je je partner wel vergeven om hem of haar – en daarmee ook de relatie – een eerlijke kans te geven. En dat blijkt makkelijker gezegd dan gedaan. Nijman: ’We zijn bang dat als we de ander vergeven, er ruimte mag zijn om nog een keer de mist in te gaan. Het gevoel van controle raken we daarmee kwijt. Vooral als er geen duidelijke reden is waarom de partner is vreemdgegaan, betekent dat in feite dat het nog een keer kan gebeuren.’ 

Laat maar lullen

En daarmee worden we in één ruk van de roze wolk afgetrokken, want het liefst willen we de garantie dat iemand nooit meer vreemdgaat. En die garantie is er niet, daar zijn de meeste relatietherapeuten het over eens. ‘Het gaat er niet om dat er nooit wat binnen een relatie gebeurt. Het gaat om het vertrouwen dat wat er gebeurt, besproken kan worden’, legt Nijman uit. Het is een uitdaging om je daarbij niet te veel te laten leiden door de ongezouten mening en goedbedoelde adviezen van je omgeving. Over ontrouw praten kan helpen om het verdriet te verwerken, maar van je vriendinnen horen dat je beter verdient, gaat je niet verder helpen in je relatie. Vaak komt er een gevoel van schaamte om de hoek kijken als je je relatie een tweede kans wil geven, en juist dan moet je dicht bij je gevoel blijven. Nijman: ‘Je relatie in de hoogste boom hangen lijkt misschien de enige optie, maar de uitdaging om voor elkaar te kiezen en te accepteren dat een monogame relatie geen garantie is, is misschien nog wel romantischer.’

Copyright AndC Media